Współudział w grupie terapeutycznej ma moc uzdrawiania a czynnikami leczącymi są tworzące się w czasie psychoterapii grupowej relacje, atmosfera współczucia, wsparcia i zrozumienia, przy udziale terapeuty czuwającego nad poczuciem bezpieczeństwa w grupie. Niewątpliwie psychoterapia grupowa pomaga pacjentom. Udział w grupie terapeutycznej stanowi skuteczną formę terapii, czego dowodzą liczne badania, zgłębiające tę problematykę.

Doświadczenie terapeutyczne opiera się na tworzących się w procesie grupowym relacjach, atmosferze panującej w grupie. Wyróżnia się wiele istotnych czynników, które wpływają na zmianę terapeutyczną złożoną z wzajemnego oddziaływania ludzkich doświadczeń: zaszczepienie nadziei, uniwersalność przeżyć, udzielanie sobie informacji, altruizm, rozwój umiejętności społecznych, naśladowanie, interpersonalne uczenie się, spójność w grupie, problemy egzystencjalne, „oczyszczenie” emocjonalne i inne.

Psychoterapia grupowa szczególnie wskazana jest dla osób, które doświadczają trudności w kontaktach z innymi ludźmi, czują się wyizolowane, przejawiają stany depresyjne, mają  myśli samobójcze.

Psychoterapię grupową prowadzi jeden lub dwoje profesjonalistów – psychoterapeutów przeszkolonych w tej formie pracy terapeutycznej. Potencjałem i motorem zmian w psychoterapii grupowej są relacje między członkami grupy – to właśnie poprzez te relacje odbywa się proces leczenia. Osoby zaangażowane w proces psychoterapii grupowej uczą się rozumieć siebie nawzajem, komunikować bez krytyki i ocen, dokonują wglądów we własne stany psychiczne, poznają moc współczucia.

Więzi grupowe stają się bardzo istotne, u uczestników wzrasta pewność siebie i poczucie własnej siły (jestem z innymi – nie jestem sam). Pacjenci odczuwają zmianę – mogą polegać na innych osobach w grupie, potrafią współodczuwać i współmyśleć z innymi osobami, indywidualne lęki, trudności mogą zostać przepracowane przy udziale i pomocy innych członków grupy. Tym samym jednak, co istotne – jednostka nie traci swojej indywidualności – staje się współzależna, jednak nie całkowicie zależna od grupy. Człowiek może „przeglądać się” w innych ludziach jak w lustrze, odkrywając siebie, swoją indywidualność, bez obaw przed odrzuceniem czy zranieniem.

Grupa staje się miejscem, gdzie można ćwiczyć umiejętności społeczne, poznawać siebie w odniesieniu do innych ludzi, dostawać informacje od innych na swój temat. W grupie w atmosferze bezpieczeństwa i wsparcia ze strony innych uczestników można pokonywać własne słabości, ograniczenia i trudności. Pacjenci stają się zmotywowani do pracy, która przynosi owoce – jednostka uczy się także współodpowiedzialności za innych, czuje się potrzebna.

Psychoterapeuta w pracy grupowej często pracuje na doświadczeniu grupowym w „tu i teraz” – rozpoznaje, rozumie co się dzieje w danym momencie. Może używać różnorodnych technik i zadań, może komentować, obserwować, pomagać. Może być aktywny albo wycofywać się i pozwalać grupie pracować samodzielnie, włączając się tylko w trudnych chwilach. W procesie grupowym główną formą pracy może być swobodna rozmowa, ale korzysta się także z metafor, opowiadań, psychodramy. Psychoterapeuta pozostaje nieustannie świadomy niuansów relacji między wszystkimi członkami grupy, pracuje nad zadaniami grupy, analizuje i interpretuje. Formy pracy psychoterapeuty grupowego pozostają jednak zależne od rodzaju grupy, jej specyfiki, zadań grupy, czy momentu w jakim znajduje się grupa.

Już na wstępie niezwykle ważne staje się dobranie osób do grupy, tak, aby pacjenci dzielili ze sobą doświadczenia i mogli wspólnie pracować nad określonymi celami. Spotkania odbywają się regularnie, a ich częstotliwość zależy od zaplanowanego czasu trwania grupy, długości sesji, celu i tematu. Uczestnicy psychoterapii grupowej i psychoterapeuci ustalają dla siebie wspólnie kontrakt, który zawiera niezbędne ich zdaniem zasady pracy i obowiązuje zarówno prowadzących, jak i pacjentów.

W grupie pacjenci mający swobodę interakcji, będący sobą – będą wchodzić w relacje z innymi członkami grupy tak, jak w swoim kręgu społecznym i stworzą w grupie taki sam interpersonalny świat, jaki zawsze zamieszkiwali. Tym samym w grupie przejawią się nieadaptacyjne zachowania interpersonalne, co można wykorzystać do pracy i zmiany. Grupa staje się społecznym mikrokosmosem i jest szczególnie skuteczną metodą leczenia dla osób z trudnościami charakterologicznymi. Grupa staje się swoistym miejscem dla naturalnych doświadczeń, eliminuje ona gry społeczne, seksualne i związane ze statusem – doświadczenia przeżywane są razem. Członkowie grupy mogą zrzucić noszone w życiu maski i być ze sobą szczerzy, stają się sobie bliscy, poznają się głęboko, chociaż spędzają ze sobą niewielki ułamek swojego życia.